آیین‌های نوروزی خالدآباد

  1. خانه
  2. chevron_right
  3. آئین های اجتمایی
  4. chevron_right
  5. آیین‌های نوروزی خالدآباد

نوروز آنچنان که همه می‌دانیم یکی از دیرپاترین آیین‌های سرزمین ایران است ، آیین کهنی که در هزاره‌های تاریخ این سرزمین شاید به شیوه‌های تاحد متنوع و گوناگون اما همیشه با معناهای بنیادین پایدار و غیرقابل تغییر دوام آورده و نه تنها رنگ هیچ مرام و مسلک سیاسی بخصوص یا نژاد و اقلیت واحدی را بخود نگرفته بلکه برتمام اقوام این سرزمین و مرام‌ها و مسلک‌ها تأثیر به‌سزا گذاشته است.

اما رمز جاودانگی نوروز در چیست؟ بی شک باید آن‌را در پیام نوروز جست و جو کرد که در گذر زمان همچنان به گوش می‌رسد و بر جان و روان می‌نشیند تا به اجرا درآید. پیام نوروز پیوسته آفریده شدن و تحول یافتن است و به جمال و جلال دست یافتن. نوروز آیینی برای حرمت نهادن به زندگی است ، یعنی گردش و پویایی طبیعت. پس از آنکه ایرانیان دین مبین اسلام را پذیرفتند ، آداب نوروزی را همچنان حفظ کردند و به تدریج به آن جامه اسلامی پوشاندند. احادیث و اخباری از زبان ائمه و فقهای شیعه در فضیلت نوروز نقل شده است و احکامی برای نماز ، روزه ، غسل و دعا به آن افزوده شده است.

حضور قرآن کریم برسر سفره هفت‌سین و قرائت آن در هنگام تحویل سال ، دعای مخصوص سال تحویل (یامقلب‌القلوب و ……..) ، استغفار از گناهان ، حضور در اماکن متبرکه مانند بارگاه امام رضا(ع) ، حضرت معصومه ، حضرت عبدالعظیم ، حضرت شاهچراغ ، آقاعلی عباس و امامزاده‌ها و غسل و پاکیزه کردن بدن ، همگی از نمادهای دینی نوروز است.

اعیاد و جشن‌های ملی از نمادهای همبستگی ملی محسوب می‌شوند. مردم ایران با مشارکت در جشن نوروز به تأسی از آداب و رسوم کهن ، همدلی و هم‌اندیشی خود را به گونه‌ای نمادین به نمایش می‌گذارند و ازاین طریق حداقل سالی یکبار پیوند و پیمان خویش را با نیاکان ، خویشان ، میراث‌های کهن ، روح‌جمعی و هم‌وطنان خود تجدید می‌کنند و به حفظ میراث‌های خود جان تازه‌ای می‌بخشند.

یکی از آیین‌های کهن ایران که در خالدآباد از آن استقبال خوبی می‌شد و هم‌اکنون نیز می‌شود نوروز است. مردم خالدآباد از ۲ هفته مانده به سال تحویل شروع به خانه تکانی می‌کردند و لباس نو آماده می‌کردند تا در سال نو بپوشند. قبل از سال تحویل افراد خانواده لباسهای نو برتن می‌کردند و برسر سفره هفت‌سین می‌نشستند ، پدر خانواده قرآن می‌خواند و در هنگام تحویل سال شروع به خواندن دعا می‌کرد و همه افراد خانواده آمین می‌گفتند.

مردم از همان ساعت‌های اولیه تحویل سال به دیدن اقوام و خویشاوندان می‌رفتند که بزرگان خانواده و طایفه در اولویت قرار داشتند.

درگذشته در خالدآباد مرسوم بوده که بجای پول ، تخمه و گردو  و امثال اینها را عیدی می‌دادند.

از دیگر مراسم‌های جالب خالدآباد قدیم خوردن پلو در شب اول و دوم نوروز بود. در آن زمان برنج در سبد غذایی مردم جایگاهی نداشت و مردم فقط شب عید از برنج استفاده می‌کردند.

در شب عید پلو را با اُوْشِرِه (Owshereh) می‌خوردند. اوشره نوشابه آن روز اهالی بود و از سرکه و شکر و آب تهیه می‌شد.

خالدآبادیها اعتقادات بخصوصی داشته و دارند که عبارتند از اینکه : اگر کسی موقع تحویل سال خواب باشد تا آخر سال خواب خواهد بود یا اگر در لحظه تحویل سال نو گریه کند تا آخر سال گریه خواهد کرد.

در هفته اول عید کشاورزان محصولات خود را که شامل خیار و خربزه و هندوانه بود می‌کاشتند و معتقد بودند که کاشت این محصولات در این موقع از سال بازده خوبی خواهد داشت.

بازیهایی که آقایان در ایام عید انجام می‌دادند عبارتند از : گردوبازی ، تخم‌مرغ بازی ( کُوْ اُوز – کُوْ خا ) و دست‌خیز (دَسْ خِزْ) ، قاپ بازی (کُوْ شَک) ، هفت‌سنگ که این بازیها گاهی تا ۲ الی ۳ هفته بعد از عید نیز ادامه داشت.

در ایام عید دختران و دوشیزگان خالدآباد نیز در یک مکان و فضای بسته دور هم جمع می‌شدند و بازی می‌کردند که بازیهای آنها نیز عبارتند از طناب‌کشی ، وسطی ، لَپَّرْ (لِیْ لِه) و یِه قُلْ دو قُلْ و درضمن انجام این بازیها گاهی شروع به دف‌زنی و ترانه خواندن می‌کردند و گاهی نیز در کوچه‌ها اقدام به دف‌زنی می‌کردند که این بازیها تا ۲ یا ۴ روز اول عید انجام می‌شد و همه دختران با لباس‌های نو در این مکان حاضر می‌شدند.

فهرست